W ostatnich latach wzrosła świadomość społeczna dotycząca ekologii i zrównoważonego rozwoju. Potrafimy sortować śmieci i zaczęliśmy używać siatek wielokrotnego użytku. Podczas zakupów coraz częściej bierzemy pod uwagę sposób produkcji danego wyrobu oraz to, w co został opakowany. Mimo to wciąż nie znamy odpowiedzi na wiele pytań związanych z tematyką ochrony środowiska. Zamieniliśmy plastikowe słomki na metalowe, a opakowania jednorazowe na te wykonane ze szkła. Jednak czy w ten sposób przysłużyliśmy się planecie? Sprawdźmy!
Jak powstaje szkło?
Produkcja tego surowca nie pozostaje bez wpływu na środowisko. Szkło powstaje w bardzo wysokiej temperaturze z połączenia piasku kwarcowego, węglanu wapnia i węglanu sodu. Czasem wykorzystywane są również inne dodatki, które wpływają na kolor i właściwości produktu końcowego. Następnie szkło jest formowane i schładzane, aż zastyga w swoim docelowym kształcie.
Rozgrzanie pieców do tak wysokiej temperatury, a następnie utrzymanie jej przez cały czas trwania produkcji, pochłania mnóstwo energii. By ją zapewnić, zużywa się wielkie ilości paliw kopalnych. Dodajmy do tego fakt, że wielokrotne uruchamianie i wygaszanie pieców do obróbki szkła wymagałoby o wiele więcej wysiłku. To dlatego działają one najczęściej przez całą dobę, nieustannie kontynuując produkcję przez cały swój cykl życia. Trwa on kilkanaście lat. Oznacza to ogromny wydatek energetyczny i wielkie zapotrzebowanie na paliwo.
Czy szkło jest szkodliwe dla środowiska w procesie transportu?
Chcąc przewieźć produkty z tego surowca, musimy wziąć pod uwagę ich ciężar. Będą znacznie cięższe niż wyroby plastikowe. Przygotujmy się zatem na większe zapotrzebowanie na energię, by móc je przetransportować w docelowe miejsce.
Ile rozkłada się szkło?
Niestety, odpowiedź na pytanie jak długo rozkłada się szkło, nie napawa optymizmem. Choć jest bardzo podatne na stłuczenie i kruszenie, nie ulega biodegradacji (zależnie od jego rodzaju). Inne źródła podają nawet milion lat jako minimalny czas rozpadu. Myślmy o nim jak o piasku, z którego powstaje. Rozkruszenie go nie sprawi, że zacznie się rozkładać na drobniejsze cząsteczki. Odpowiednio zachowane szkło może zachować swój oryginalny wygląd i właściwości przez tysiąclecia, o czym świadczą odkopywane przez archeologów błyskotki, wykonane z tego surowca jeszcze przed powstaniem naszej cywilizacji. Niski rozkład szkła nie oznacza jednak, że powinniśmy zacząć unikać tego surowca podczas codziennych zakupów.
Dlaczego warto postawić na produkty szklane?
Ochrona środowiska to także myślenie długofalowe. Pod tym kątem szkło to lepszy materiał niż plastik. Choć nie jest biodegradowalny, przez cały cykl życia nie uwalnia do środowiska szkodliwych związków. Zwykła plastikowa butelka lub poliestrowa bluzka z każdym myciem wydziela cząsteczki mikroplastiku, które odnajdujemy nie tylko w oceanach, ale nawet w organizmach zwierząt – także ludzkich! Szkło to idealny, bezpieczny materiał do przechowywania żywności. W przeciwieństwie do plastiku możemy go także recyklingować w nieskończoność. Nie traci na jakości, a w dodatku stopienie stłuczki wymaga znacznie mniej energii niż produkcja nowych wyrobów.
Szkło doskonale nadaje się także do ponownego wykorzystywania w innych celach. Drobne opakowania po miodzie czy dżemie możemy zachować, by zrobić z nich dekoracyjne wazoniki lub słoje do przechowywania żywności.
Zalety szkła:
- Nietoksyczność
- Możliwość nieograniczonego recyklingu bez utraty jakości
- Dobrze nadaje się do ponownego wykorzystywania w innych celach
- Szkło nie uwalnia szkodliwych mikrocząsteczek
- Recykling wymaga mniejszego nakładu energii
Dlaczego warto być sceptycznym wobec wyrobów ze szkła?\
W naszym kraju sporo ludzi decyduje się na wyrzucanie produktów szklanych do specjalnych pojemników. Nie oznacza to jednak, że wszystko zostanie przeznaczone do produkcji nowych opakowań. Nawet 50% tłuczki kończy jako materiał do utwardzania dróg w przemyśle budowlanym, służy do wytwarzania cementu lub jest składowane.
Nie wszystkie produkty szklane możemy recyklingować. Największe znaczenie mają tu takie przedmioty codziennego użytku, jak naczynia żaroodporne i lustra. W ich produkcji używa się specjalnych związków zanieczyszczających szkło i uniemożliwiających jego powtórne wykorzystanie.
Wyroby z tego materiału są delikatne. Szybko ulegają zniszczeniu i stłuczeniu. Przez to tracą swoją funkcję i lądują w kontenerze na śmieci.
Wady szkła:
- Kruchość
- Duże zapotrzebowanie na energię w procesie produkcji i transportu
- Rozkład szkła
- Nie wszystkie produkty można przetworzyć ponownie
Nie znajdziemy rozwiązania, które będzie w stu procentach bezpieczne dla naszej planety. Wszystko, co produkujemy, zostawia ślad. To, ile rozkłada się szkło, nie powinno być jednak jedynym czynnikiem w podejmowaniu przyszłych decyzji. Nieocenioną zaletą opakowań szklanych jest ich całkowite bezpieczeństwo dla zdrowia oraz duży potencjał recyklingowy. Warto jednak kupować w sposób przemyślany i pamiętać, że podczas produkcji tego materiału również zużywa się dużo energii i paliw kopalnych.
